Dış Ticarette Teslim Şekilleri
EXW (EX WORKS) – İş yerinde teslim
Satıcıyı en az riske atan teslim şeklidir. EXW teslim şeklinde ihracatçı, ihraç edilecek malın yüklemesinin yapılacağı yerde (fabrika, depo, vb) malları ambalajlı halde hazır bulundurması yeterlidir. Burada tüm sorumluluğu ithalatçı üstlenir. Kendi acentesi aracılığıyla ihracatçının ülkesindeki malları alması için nakliye aracını gönderir, malları yükletir, gümrükten geçirir, (ara taşıyıcı kullanmışsa ana taşıyıcıya yükletir) kendi ülkesine getirtir ve kendi ülkesindeki gümrükten de geçirerek malın boşaltılacağı yere sevk eder. Her iki ülkedeki gümrük, nakliye, sevk, yükleme, boşaltma ve bunların masrafları ithalatçıya aittir.
FAS (FREE ALONGSIDE SHIP) – Gemi doğrultusunda teslim
FAS teslim şekli deniz yolu nakliyesi için geçerlidir. Satıcı kendi yerinde ara taşıyıcıya yüklemiş olduğu malları limana getirir gümrüklemeyi yapar ve gemiye yükleme aşamasına geçmeden limanın içinde bırakır. Gemi eğer açıkta ise ve yükleme için limandan gemiye bir ara taşıyıcı gerekiyorsa, bu durumda ara taşıyıcının da sorumluluğu satıcıya aittir. Bundan sonra sorumluluk alıcıya geçer. Alıcı yükleme, boşaltma, nakliye ve sigorta masraflarını üstlenir.
FCA (FREE CARRIER) – Ana taşıyıcıya teslim
FCA teslim şeklinde satıcı malları kendi yerinden ara taşıyıcıya yükleyerek gümrüklemeyi yapar, hangi ana taşıyıcıyla gidecekse belirlenen yerde o taşıyıcıya teslim eder ve satıcının sorumluluğu burada biter. Yükleme satıcının yerindeyse sorumluluk satıcıya aittir, başka yerde ise alıcıya aittir. Örneğin; satıcı malları ara taşıyıcıya yükler, havaalanı gümrüğünden geçirdikten sonra uçağa yükleme işini alıcıya bırakır. Eğer ana taşıyıcı tır ise, karşılıklı anlaşmaya göre yüklemenin işyerinde yapılması da mümkündür ve satıcı açısından ara taşıyıcıya gerek kalmayacaktır; ana taşıyıcıya yüklemeyi yapar ve sorumluluğu burada biter. Yapılan güncelleme ile satıcıya on-board konşimento verilmesi sağlanmıştır.
FOB (FREE ON BOARD) – Gemi bordasında teslim
FOB teslim şeklinde satıcı FAS teslim prosedürünü aynen uygular ve farklı olarak limana indirilmiş malı gemiye yükler ve sorumluluğu alıcıya devreder.
CFR (COST AND FREIGHT) – Mal bedeli ve navlun ödenmiş
CFR ya da diğer adıyla C&F sadece denizyolu taşımacılığında kullanılır. İhracatçı malları sevk aracına yükler, gümrüklemeyi yaparak malları limana sokar, gemiye yükler ve belirlenen varış limanında boşaltana kadar tüm giderleri ve navlunu öder. Burada taşıma satıcıya ait olsa da taşıma esnasındaki her türlü risk (Kayıp, hasar vb.) alıcıya aittir. Yani satıcı sadece navlun masrafını üstlenmektedir. Alıcı ülkesindeki sevk ve gümrükleme alıcının sorumluluğundadır.
CIF (COST, INSURANCE, FREIGHT) – Mal bedeli, sigorta ve navlun ödenmiş
CIF teslim şeklinde ihracatçı CFR şartlarına ek olarak deniz sigortası yaptırır. Taşıma masrafı satıcıya ait olmakla birlikte, riskler alıcıya aittir.
CPT (CARRIAGE PAID TO) – Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim
CPT teslim şeklinde ihracatçı önceden kararlaştırılmış varış yerine kadar navlunu ödeme sorumluluğunu üstlenir. Tüm taşıma modlarında, özellikle çok araçlı taşımacılık türlerinde kullanılır. Satıcı malları ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren navlun hariç malla ilgili bütün risk alıcıya geçer.
CIP (Carriage and Insurance Paid to) – Taşıma ve Sigorta ödenmiş
CIP teslim şeklinde ihracatçı CPT’ deki şartlara ek olarak taşıma sigortasını da üstlenir.
DPU (DELIVERED AT PLACE UNLOADED) – Belirlenen noktada eşya boşaltılmış teslim
DAT’ ın yerini almış bu teslim şeklinde ihracatçı malları yükleyip kendi ülkesinin gümrüğünden geçirdikten sonra –ara taşıyıcı kullanmışsa- ana taşıyıcıya yükler ve kararlaştırılan varış yerinde (liman, antrepo, lojistik terminal, ya da ithalatçının deposu) boşaltır. Ancak ithalatçının ülkesindeki gümrükleme, gümrük vergisi ve diğer masraflar ithalatçıya aittir.
DAP (DELIVERED AT PLACE) Belirlenen noktada teslim
Incoterms 2000’de yer alan ve kaldırılan DEQ, DAF, DES ve DDU teslim şekillerinin görevini üstlenmektedir. Tüm taşıma modlarında kullanılabilir. Bu teslim şeklinde ihracatçı malları yükleyip kendi ülkesinin gümrüğünden geçirdikten sonra –ara taşıyıcı kullanmışsa- ana taşıyıcıya yükler ve kararlaştırılan varış yerine (liman, antrepo, lojistik terminal, ya da ithalatçının deposu) ulaşır ve boşaltmayı alıcıya bırakır. İthalatçının ülkesindeki gümrükleme, gümrük vergisi ve diğer masraflar ithalatçıya aittir.
DDP (DELIVERED DUTY PAID) – Gümrük resmi ödenmiş olarak teslim
Boşaltma alıcıya aittir. Her iki gümrükteki vergi ve masraflar, navlun, ara taşıyıcı organizasyon ve masrafları ihracatçıya aittir. EXW’ de ithalatçının yüklendiği sorumluluk DDP’ de ihracatçıya geçer.